Το Σωματείο Εργαζομένων του ΕΜΣΤ, μέσα σ’ αυτές τις ιδιαίτερες συνθήκες χαιρετίζουμε όλες τις εκδηλώσεις τιμής στην εργατική πρωτομαγία, την εξέγερση του Σικάγο και τους παγκόσμιους εργατικούς αγώνες. Παραθέτουμε ένα μικρό χρονικό της εργατικής πρωτομαγιάς, ξέροντας πως ο αγώνας ενάντια στην λήθη είναι ο αγώνας για την ίδια την ζωή.
Την πρώτη Μαΐου γιορτάζεται η μέρα των εργατών. Είναι στην πραγματικότητα η καθιερωμένη γιορτή της εξέγερσης των εργατών του Σικάγου, η οποία αποτέλεσε μια από τις κορυφαίες στιγμές της πάλης των τάξεων στη νεότερη εποχή.
Το Μάη του 1886 τα εργατικά συνδικάτα στο Σικάγο ξεσηκώθηκαν διεκδικώντας ωράριο εργασίας στις 8 ώρες και καλύτερες συνθήκες εργασίας. Εορτάζεται επίσης και σαν μέρα των λουλουδιών και της Άνοιξης. Η μέρα έχει θεσπιστεί ως εργατική απεργία και όλες οι υπηρεσίες και οι επιχειρήσεις παραμένουν κλειστές.
Οκτώ ώρες δουλειά, οκτώ ώρες ανάπαυση, οκτώ ώρες ύπνο. Με αυτό το σύνθημα το 1886 ολοκληρώνεται το συνέδριο της Ομοσπονδίας Εργασίας των ΗΠΑ κι αποφασίζεται την 1η Μαΐου να γίνουν απεργιακές κινητοποιήσεις στο Σικάγο.
Την 4η Μαΐου του 1886, 600.000 άνθρωποι συμμετείχαν στις απεργίες που γίνονταν σε όλη την χώρα, και πάνω από 80.000 στο Σικάγο. Αυτό το Σάββατο του 1886, μια εργάσιμη μέρα, οι εργάτες, ξεκίνησαν με τις γυναίκες και τα παιδιά τους για να διαδηλώσουν ειρηνικά στο χώρο της συγκέντρωσης στην πλατεία Haymarket.
Iσχυρές αστυνομικές δυνάμεις έχουν παραταχθεί με τα οπλοπολυβόλα να σημαδεύουν το πλήθος. Όλα δείχνουν ότι η κατάσταση θα εκτραχυνθεί και περιμένουν την αφορμή. Ένας «άγνωστος» ρίχνει μία βόμβα.
Εκρήγνυται ανάμεσα στους εργάτες. Αμέσως αναλαμβάνει δράση κι η αστυνομία. Ξεκινά να πυροβολεί προς το πλήθος σκοτώνοντας τέσσερις εργάτες. Είναι το πρώτο αίμα των οργανωμένων διεκδικήσεων.
Ακολουθούν γενικευμένες ταραχές κι οι νεκροί πολλαπλασιάζονται. Θα χρειαστεί να περάσουν τρία χρόνια και να φτάσουμε στις 20 Ιουλίου 1889 για να καθιερωθεί η 1η Μαΐου ως Παγκόσμια ημέρα των Εργατών.
Αποφασίστηκε στη διάρκεια του ιδρυτικού συνεδρίου της Δεύτερης Διεθνούς στο Παρίσι. Το 1890 ο Ρέιμοντ Λαβίν προτείνει διεθνή κινητοποίηση ανήμερα της θλιβερής επετείου των γεγονότων του Σικάγο. Βρίσκει τεράστια απήχηση, που αποτυπώνεται από τη μεγαλειώδη συμμετοχή του κόσμου.
Παρά το γεγονός ότι στις Ηνωμένες Πολιτείες τα γεγονότα του Σικάγου ξεκίνησαν την 1η Μαΐου κι αποτέλεσαν την απαρχή για την ικανοποίηση των εργατικών αιτημάτων, ωστόσο σε ολόκληρη την βορειοαμερικανική ήπειρο, ως ημέρα των εργατών έχει οριστεί η πρώτη Δευτέρα κάθε Σεπτεμβρίου.
Ελλάδα και Πρωτομαγιά
Το 1893 ο Σταύρος Καλλέργης προσπαθεί να διοργανώσει στο Παναθηναϊκό Στάδιο μία κινητοποίηση μέσω του Σοσιαλιστικού Συλλόγου. Συγκεντρώνονται μόλις 2.000 άνθρωποι, αριθμός απαγορευτικός για να ανησυχήσουν οι αρχές. Ζητούν 8ωρο, καθιέρωση της Κυριακής ως αργίας κι η ασφάλισή τους από το κράτος.
Το ψήφισμά τους εγκρίνεται ομόφωνα, αλλά η κωλυσιεργία είναι μεγάλη. Το επιδίδουν την 1η Δεκεμβρίου 1893 στον Πρόεδρο της Βουλής. Εκείνος καθυστερεί ακόμη περισσότερο, δεν το εκφωνεί κι αντίδραση του Καλλέργη, επιφέρει την σύλληψή του και τον ξυλοδαρμό για δύο ημέρες στο αστυνομικό τμήμα, όπου μεταφέρθηκε.
Το 1894, γίνεται μια μεγάλη συγκέντρωση με τα ίδια αιτήματα που λήγει με 10 συλλήψεις.
Το κίνημα ατόνησε κι εξαφανίστηκε. Πέρασαν 17 χρόνια και το 1911 εορτάζεται και πάλι η εργατική πρωτομαγιά. Δημιουργούνται δευτεροβάθμιες οργανώσεις και ξεσπούν πολυήμερες απεργίες σε όλη την επικράτεια.
Στη Θεσσαλονίκη η αστυνομία παρεμβαίνει για να διαλύσει το πλήθος συλλαμβάνοντας τα στελέχη της «φεντερασιόν Θεσσαλονίκης». Στην Αθήνα η αστυνομία συλλαμβάνει τους τρεις επικεφαλής της οργάνωσης των κινητοποιήσεων στο Μετς, με το αιτιολογικό ότι δεν είχαν άδεια.
Η επόμενη απόπειρα γίνεται το 1919, ένα χρόνο μετά την ίδρυση της ΓΣΕΕ, σε 12 πόλεις πανελλαδικά.
Το 1936 έχουμε τους καπνεργάτες της Θεσσαλονίκης. Τα γεγονότα ξεκίνησαν γύρω στο Φεβρουάριο, με κατάληψη ενός εργοστασίου ύστερα από την απόρριψη των αιτημάτων των εργατών και συνεχίστηκε με συμπαράσταση καπνεργατών από άλλα εργοστάσια.
Εναντίον τους χρησιμοποιήθηκε τόσο η αστυνομία όσο και ο στρατός. Δεν υπήρχε κεντρική συγκέντρωση, αλλά μικρές συγκεντρώσεις με ομιλητές σε διάφορα μέρη της πόλης. Σε μια συγκέντρωση στη διασταύρωση Εγνατίας και Βενιζέλου, χωροφύλακες πυροβόλησαν και σκότωσαν 7-8 εργάτες.
Σ’ αυτό το σημείο έχει στηθεί το μνημείο του καπνεργάτη. Με πυροβολισμούς προσπάθησαν να διαλύσουν και τις άλλες συγκεντρώσεις και συνολικά είχαμε τουλάχιστον 12 νεκρούς και 300 τραυματίες. Οι δολοφονίες των εργατών αποτέλεσαν την έμπνευση του Ρίτσου για τον “Επιτάφιο“. Τελικώς το 8ωρο στην Ελλάδα (όπως και το ΙΚΑ) από 27/6/1932.
Σημειώνεται ότι στην Καισαριανή την 1η Μαΐου 1944, η εργατική Πρωτομαγιά συνέπεσε με την εκτέλεση 200 Ελλήνων πατριωτών, κομμουνιστών και αριστερών αγωνιστών, ως αντίποινα για τον φόνο ενός Γερμανού στρατηγού και των τριών συνοδών του, που έγινε στις 27 Απριλίου 1944 σε τοποθεσία κοντά στους Μολάους Λακωνίας.
Οι 200 της Καισαριανής μεταφέρθηκαν απ’ το στρατόπεδο Χαϊδαρίου, όπου ήταν κρατούμενοι, στο σκοπευτήριο της Καισαριανής και εκεί εκτελέστηκαν από τις γερμανικές δυνάμεις κατοχής. Η ίδια ημέρα είναι ημέρα ιστορικής τιμής και μνήμης.
